Naar begin


Bastion Oud Molen

Klik op de gebouwen voor meer informatie

Klik voor luchtfoto Bastion Oud Molen Klik hier voor gebouw I'. Kanonkelders Klik hier voor gebouw K'. Kanonkelders Klik hier voor oorgang c Klik hier voor kazerne Oud Molen Klik hier voor gebouw M'. IJskelders Klik hier voor brandspuithuis Klik hier voor wachthuis Oud Molen Klik hier voor gehuwdenwoning C Klik hier voor wachterswoning X Klik hier voor gehuwdenwoning C' Klik hier voor kleding- en wapenmagazijn Klik hier voor Arsenaal Klik hier voor autoherstelwerkplaats Klik hier voor geniemagazijn Klik hier voor gebouw N'. Bakkerij/slagerij

Bastion Oud Molen

        Bastion Oud Molen. Gebouwen:

Bastion Oud Molen ligt aan de noordwestkant van de vesting tussen de bastions Nieuw Molen en Katten. Het heeft een stompe punt en is een van de grootste bastions van de vesting. Het ligt op de scheiding van het binnen- en buitendijkse gebied. Vanaf de punt van het bastion loopt daarom een stenen muur door de vestinggracht, de Westbeer, die aansluit op de Westzeedijk en vroeger deel uitmaakte van de zeewaterkering. Doordat bij de aanleg van de vesting voor het binnendijkse deel een ander vestingbouwkundig systeem is toegepast als voor het buitendijkse deel, wijken de twee helften van het bastion qua inrichting sterk van elkaar af.De noordooskant van het bastion, vroeger de zeezijde, heeft een korte rechte flank met een voorwal. Deze voorwal vormt daar een lage flank die aansluit op de voorwal van de aangrenzende courtine in de richting van bastion Katten. Er liggen aan deze kant van het bastion geen kanonkelders. De zuidwestkant van het bastion, de landzijde, heeft een langere flank, die net als de andere binnendijkse flanken van de vesting, niet recht is maar gebogen. Deze flank heeft twee niveaus (hoge en lage flank) en is voor een betere dekking teruggetrokken tot achter de schouderhoek, de uiterste punt van de linkerface van het bastion. Een voorwal ontbreekt. Deze helft heeft wel kanonkelders: vijf achter de voorkant van het bastion (gebouw K') en twee dichtbij de lage flank, in het uiteinde van de courtine naar bastion Nieuw Molen (gebouw I').

Het aardwerk van het bastion dateert in zijn huidige vorm hoofdzakelijk uit de 19e eeuw. Alleen in de punt van het bastion is de oorspronkelijke, 17e-eeuwse indeling grotendeels behouden. De borstweringen van de voorzijden van het bastion en van de hoge rechterflank zijn circa 9 m hoog. Achter deze borstweringen liggen diverse open geschutemplacementen gedekt door tot 10 m hoge traversen. De borstwering van de linker hoge flank is ongeveer 2 m lager. Ook op de lage flanken liggen enkele open geschutemplacementen gedekt door traversen. Op 40 tot 45 m van de punt van het bastion zijn de borstweringen van de voorkanten met elkaar verbonden door een boogvormige borstwering van ruim 9 m hoog. Deze gebogen borstwering of bombelle dateert nog uit de 17e eeuw. Oorspronkelijk liep achter de gehele bombelle een walgang voor het opstellen van geschut. Achter de westelijke helft van de bombelle is de walgang nog aanwezig. Achter de oostelijke helft zijn in de 19e eeuw drie open geschutemplacementen aangelegd, gescheiden en gedekt door traversen en de tot 10 m hoge gronddekking van de onderdoorgang halverwege de bombelle. Vóór de bombelle ligt de laaggelegen punt van het bastion. De borstwering van deze verlaagde saillant is slechts 5,5 m hoog. In de punt ligt een open geschutemplacement. Deze indeling is nog 17e-eeuws. De saillant is alleen te bereiken door een gemetselde onderdoorgang van het middenterrein van het bastion (poterne_c).

Het aardwerk van het bastion is sterk vervallen. Meerdere opritten zijn verdwenen en veel geschutemplacementen zijn nog slechts met moeite herkenbaar. In 1964-'66 is de bekledingsmuur van de landzijde van het bastion met de Westbeer en het aangrenzende deel van de courtine naar bastion Nieuw Molen gerestaureerd.

Bastion Oud Molen bevat meerdere gebouwen. Fraai is het 17e-eeuwse Arsenaal, gelegen in de keel van het bastion aan de binnenhaven. In de 19e eeuw werden nog enkele, zogenaamde bomvrije gebouwen aangelegd. Deze hadden allemaal meerdere functies: een kazerne annex hospitaal (gebouw L'), een munitiemagazijn met een grote ijskelder en een kanonbergplaats (gebouw M') en een bakkerij annex slagerij (gebouw N'). Ook werden in die tijd enkele nabijgelegen woningen aan de Kooltjesbuurt (gebouwen C, X en C') en het daar gelegen gebouw van een stoomweverij door de militairen overgenomen. Al deze gebouwen kregen een militaire bestemming. Het gehele gebied tussen de haven en de vestingwallen was sindsdien militair terrein. In de 20ste eeuw werden opnieuw enige gebouwen aangelegd, waaronder het wachthuis bij de brug over de sluis bij de haven die de toegang vormt tot het bastion.


© text, illustrations: David Kips, 2015.
Contact: d.kips@hccnet.nl

Naar begin

Valid XHTML 1.1 Valide CSS!